Tak, to właśnie rok 1996.

    Rok w którym po raz pierwszy stanąłem nad tą rzeką. Ale od początku.
O istnieniu Sztoły dowiedziałem się po lekturze artykułu p. Edwarda Moskala, w Magazynie Wędkarskim;, nieistniejącym już czasopiśmie katowickiego Okręgu PZW. Trzy cieszące oko fotografie, krystalicznie czystej, leśnej rzeki i równie zachęcający opis były wystarczającym bodźcem, bym nad Sztołą znalazł się jak najprędzej. I nazajutrz pojawiła się niebywała okazja. W jeden z wolnych od zajęć szkolnych dni, Ojciec miał wyznaczoną delegację do Olkusza i Żarnowca. Pojechaliśmy tam razem, a gdy Tato swe służbowe sprawy pozałatwiał, ruszyliśmy w kierunku Bukowna.

     Sztoła przywitała nas najlepiej, jak chyba mogła. I to nie o ryby chodzi, ani o liczne emocjonujące hole. Przywitała klimatem. Klimatem tak niezwykłym, jakiego nigdy wcześniej na żadnej rzece nie doświadczyłem. Z opisu i zdjęć p. Moskala, wnioskowałem, że może być to ciekawe łowisko, ale dopóki Sztoły nie zobaczyłem, nie przypuszczałem, że jest aż tak ładna. Pamiętam ten dreszcz emocji, gdy stałem na moście w Bukownie, a pode mną głośno szumiała lazurowa, mistyczna woda. Ten pierwszy rzut obrotówką w głęboki dół pod mostem i później targnięcie szczytówki w jednym z rubinowych zakoli. Te łany tańczących w nurtach  roślin i feerie barw nadrzecznej przyrody, współgrającej z wyłaniającymi się zza chmur, promieniami czerwcowego słońca. Wszystko to, za czym wychowany nad Sołą, Koszarawą, Brennicą i Wisłą, gdzieś w wędkarskiej podświadomości tęskniłem. A teraz tę mistyczną Arkadię miałem przed swymi oczami. Miłość od pierwszego wejrzenia? Z pewnością tak.

 Spinningowy rekonesans…

   nie trwał długo. Nagła ściana deszczu przegoniła nas z zielonej doliny Sztoły. Po dwóch dniach jednak powróciłem tam ponownie, przyjeżdżając na rowerze i już tylko z muchą. Tak jak następny raz i kolejny. No i powoli poznawałem tajniki pięknej Sztoły.  Łowiłem głównie na nimfy, zresztą przyzwyczaiłem się łowić nimfami nieco dalej prowadzonymi (co zresztą robię na Sztole do dzisiaj), wykonanych w intensywniejszych i odważniejszych kolorach, niż te muchy, którymi wędkuję na innych rzekach. Jeżeli chodzi o rybostan, z potokowcami na Sztole była sytuacja podobna do obecnej. Dominowały ryby 20 – 23cm, jednak czasem (gdy płynęła zmącona woda, co zdarzało się rzadziej niż obecnie) wydłubywałem ze Sztoły coś większego. Ale w Sztole były też liczne tęczaki. Zwłaszcza sporo łowiłem ich wiosną 1997 roku, uwielbiały one stać na rozlanych zakolach powyżej mostu w kierunku Trzebini. Tam wychodziły nawet do suchych much. Ostatniego pstrąga tęczowego złowiłem na Sztole w 1999 roku i już nigdy później nie spotkałem się z tym gatunkiem na tej rzece. Ciekawostką był też 20cm źródlak, którego także skusiłem na suchą, tego samego roku. Zdarzyło się to w jednym z płytkich, piaszczystych zakoli Sztoły.

Epizod

     Jednym z zabawnych epizodów, było wydarzenie związane ze strajkiem katowickich autobusów. Było to już w połowie maja i pasowało mi niezwykle, wszak byłem zmuszony dojechać wtedy do szkoły…rowerem. A wiedząc, jaka masakra ma się szykować na matematyce i fizyce, postanowiłem lekcje spędzić w milszy sposób. Moja szkoła średnia (6 LO im. Jana Długosza) mieściła się w Szopienicach, zatem kawałek do kręcenia miałem dość przyzwoity. W sam raz, żeby w domu się nie zorientowali, gdzie byłem. Jeszcze tylko wieczorny przemyt muchówki do mieszkania kolegi, rano konspiracyjne wyjście z teczką do szkoły i ładnymi spodniami, a tuż za rogiem (u kumpla) zawiązanie wędki na ramę i szybkie przebieranko na dres. I hajże nad ukochaną Sztołę. A tam istny raj! Krystalicznie czysta woda i rójka!!! Tak, po raz pierwszy widziałem pstrągi gromadnie wychodzące do małych chruściko – podobnych owadów. Na piaszczystych zakolach, tuż powyżej mostu na Trzebinię w Bukownie był dopiero szał. Okazy to nie były, ale sama możliwość połowienia na suchą muchę w takiej scenerii bała dla mnie przeżyciem nie lada. Pamiętam, jeszcze tę radochę z jaką wracałem drogą Bukowno – Jaworzno, na dworzec do Szczakowej… A potem to zdziwienie, gdy na stacji w Szopienicach, do przedziału w którym jechałem, weszła uwielbiająca mnie Pani z matematyki i nie ustępujący jej w surowości Pan z fizyki. Kolejnego dnia byłem pierwszy przy tablicy u przemiłej Pani i nieźle mi się za moją jurajską eskapadę oberwało. Fizyk też zrobił swoje. Otrzymałem pały w sposób tak błyskawiczny, jak robiły to potokowce dzień wcześniej z moimi muchami.

     Ale za dwa dni znów nad Sztołą suszyłem muchy. Była sobota, więc nie bałem się stacji w Szopienicach. I też nieźle połowiłem! W następnych latach odwiedzałem niżej położone odcinki Sztoły, łącznie z najtrudniejszym technicznie na tej rzece, bagiennym odcinkiem. Czasem spinningowałem, lecz 90% moich wypraw realizowałem tylko z muchówką. Później przyszło zafascynowanie Kotliną Kłodzką, czeskimi i słowackimi wodami. Sztoła była odwiedzana rzadziej, lecz każdego roku starałem się spędzić nad nią czas.

Nie tylko Sztoła

Szum tej rzeki w mej świadomości nie zaniknął. I ponownie dał o sobie znać na początku tego sezonu. Poznałem dolną Sztołę i jej ujście no i jakże zaczarowaną babajagową Białą Przemszę, poniżej ujścia Sztoły. Rzekę, którą dziesięć lat temu uważałem za totalnie pozbawiony życia ściek. Ale ją wtedy błędnie oceniałem…
Kanał Szczakowski i Centurię zacząłem eksplorować latem w 1997 roku. Akurat w tym czasie beskidzkie i sudeckie doliny, a także inne rejony naszego (i nie tylko) kraju masakrowała powódź tysiąclecia. Ale tu był spokój. Krystaliczna woda tylko nieznacznie szybciej i głośniej toczyła się wśród sosnowych młodników. Było to widać po Centurii, która nawet w kilku miejscach wylała na łąki. Natomiast Kanał płynął totalnie  „nie ruszony”.

I na tym Kanale się wtedy działo. Owszem, bobrowali już nad nim spinningiści i muszkarze, ale ich spotykało się głównie w okolicach Sosiny i tarliska. Wyżej niemal nikt nie chodził, ja dojeżdżałem tam zawsze rowerem. I tamten Kanał był mój! Prosty, uregulowany, krystaliczny i piekielnie trudny. Ale rybny. Tak, to właśnie tam przegrałem walkę z pstrągami życia. Pamiętam doskonale tę jętkę, którą nocą przed wyprawą ukręciłem na szybko. Koślawą, z pogiętymi skrzydełkami. Na nią się skusił, ale wyskakując w powietrze wytrzepał maleńką imitację ze swej monstrualnej paszczy.
Ale jeszcze większy zaatakował mi na tym odcinku maleńką obrotówkę (HRT, jedynka). I też się wypiął, a potem jeszcze stał, zostawiając mnie w stanie dziwnym. Totalnym osłupieniu, bo nie wierzyłem, w istnienie tak wielkiej ryby, w tak miniaturowej wodzie. Przygód tam zresztą miałem więcej. Także z lipieniami.
To miejsce dziś skrywają plątaniny sitowia i roślinności. Ale ono jest! Jest jak wiele innych miejsc na Kanale, być może skrywających podobne olbrzymy.
Centuria dawała mi często popalić. Ale uczyła pokory i oczarowywała swym filigranowym światem. Zawsze wynagradzała cierpliwe podchody i szacunek, silnymi pobiciami koralowo ubarwionych pstrągów. Potrafiła pokazać na co ją stać. Ale Centurię odwiedzałem znacznie rzadziej niż Sztołę, dopiero w tym roku ponownie odświeżyłem stare szlaki, przemierzając kilkakrotnie niemal cały jej odcinek. I w tym roku złowiłem swe pierwsze pstrągi w Białej Przemszy, poznałem ujście Sztoły i jeszcze wiele innych miejsc w dorzeczu, o których wcześniej miałem tylko mgliste pojęcie. No i w tym roku poznałem też Was!