Inwentaryzacja źródeł zanieczyszczeń w zlewni Białej Przemszy jest jednym z punktów programu działania Stowarzyszenia Przyjaciół Białej Przemszy przewidzianym na 2008 rok. Poniższy raport wraz z załączonymi fotografiami zostanie przekazany władzom miast oraz instytucjom, w których gestii jest przeciwdziałanie zanieczyszczeniom naturalnego środowiska.

Raport został sporządzony na bazie materiałów zebranych osobiście przez członków SPBP, jak również przekazanych przez osoby, które odpowiedziały na apel ogłoszony na stronie internetowej SPBP: www.bialaprzemsza.pl.

Sklasyfikowano 12 źródeł zanieczyszczeń umiejscowionych na brzegach Białej Przemszy (9) i jej dopływach – Centurii (1), Potoku Błędowskiego(1) i Koziego Brodu (1).

I. Dzikie wysypiska śmieci.

W sumie w dorzeczu Białej Przemszy zaobserwowano 5 miejsc, gdzie śmieci są wyrzucane w bezpośrednim sąsiedztwie wody. Są to dzikie wysypiska, przy czym w jednym miejscu w odległości 100 metrów od zalegających śmieci są umieszczone kontenery na odpadki komunalne.

1. Dzikie wysypisko śmieci zlokalizowane na brzegu Centurii około 500 metrów w górę od ujścia cieku do Białej Przemszy (Dąbrowa Górnicza). (Zdjęcie 1)

2. Dzikie wysypisko śmieci zlokalizowane na prawym brzegu Potoku Błędowskiego, przy kamiennej drodze prowadzącej z miejscowości rudy do mostu na Białej Przemszy. Śmieci są wyrzucane z drogi w dół skarpy, po której spadają wprost na sam brzeg strumienia (Dąbrowa Górnicza). (Zdjęcia 2, 3, 4, 5, 6)

3. Dzikie wysypisko śmieci na brzegu Białej Przemszy w dzielnicy Dąbrowy Górniczej – Okradzionowie, około 500 metrów powyżej boiska (Dąbrowa Górnicza). (zdjęcie 7)

4. Dzikie wysypisko śmieci na brzegu Białej Przemszy w miejscowości Chwaliboskie. Wysypisko zlokalizowane jest powyżej mostu na Białej Przemszy, na lewym brzegu. Przy drodze około 50 metrów od mostu stoją kontenery na śmieci. Mimo to na brzeg rzeki są wyrzucane: gruz, popiół i inne odpadki powstałe w gospodarstwach domowych (Sławków). (zdjęcia 8)

5. Dzikie wysypisko śmieci na brzegu Białej Przemszy około 300 metrów powyżej mostu na Białej Przemszy w miejscowości Chwaliboskie. Na brzegu graniczącym z posesją prywatną zalega gruz i popiół (Sławków). (Zdjęcia 9, 10)

6. Dzikie wysypisko śmieci na brzegu Koziego Brodu. Śmieci pokrywają tam niemal cały brzeg w okolicy ujścia cieku do Białej Przemszy (Jaworzno).

7. Dzikie wysypisko gruzu kilkadziesiąt metrów od prawego brzegu Białej Przemszy w Sławkowie przy ul. Jazy (Sławków).

8. Składowisko płyt eternitowych na prawym brzegu Białej Przemszy około 100 metrów poniżej ujścia rzeki Białej (Dąbrowa Górnicza). (Zdjęcie 18)

II. Rury odprowadzające zanieczyszczenia płynne wprost do rzeki.

1.Rura o średnicy 600mm odprowadzająca ścieki na lewym brzegu Białej Przemszy pod mostem drogowym w Sosnowcu, dzielnica Maczki, ulica Krakowska. Jest to ściek zewidencjonowany w Urzędzie miasta Sosnowca. Z informacji otrzymanych z WIOŚ w Katowicach rura d=600mm zlokalizowana w km 10,4 rzeki Białej Przemszy, została ujęta w raporcie badań zanieczyszczeń powierzchniowych wód płynących, opracowanym w lipcu 2003r. przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska w Katowicach. Rurą płyną do Białej Przemszy ścieki komunalne z budynków mieszkalnych dzielnicy Szczakowa w Jaworznie oraz z budynków mieszkalnych PKP zlokalizowanych przy ul. Krakowskiej, ul. Kadłubka, ul. Skwerowej i budynku nieczynnego dworca kolejowego Sosnowiec – Maczki. Według WIOŚ w Katowicach MPWIK Sp. z o.o. w Jaworznie odprowadza podwyższone opłaty z tytułu wprowadzania ścieków do wód powierzchniowych bez wymaganego pozwolenia prawnego. Nie ma informacji czy MPWIK odpowiedzialne za ścieki z Sosnowca, ma pozwolenie wodnoprawne na spuszczanie nieczystości do wód otwartych i czy są z tego tytułu nałożone jakieś sankcje finansowe. Upust ścieków ma być czynny do 2010 roku. Wynika to z harmonogramu realizacji przedsięwzięcia pn.: „Modernizacja i rozbudowa sieci kanalizacyjnej w dzielnicy Szczakowa wraz z dociążeniem modernizowanej oczyszczalni Jaworzno-Dąb” ujętego w Krajowym Programie Oczyszczanie Ścieków Komunalnych.(Zdjęcia 11, 12, 13, 14, 15)

2. Rura o średnicy około 100mm odprowadzająco czasowo ścieki na prawym brzegu Białej Przemszy pod mostem drogowym w Sosnowcu, dzielnica Maczki, ulica Krakowska. Upust nieczystości jest zlokalizowany dokładnie naprzeciwko rury opisanej w pkt. II.1. Obserwacja ścieku pozwala przypuszczać, że są to nieczystości komunalne – odprowadzane do rzeki zamiast do szamba.

3. Rura o średnicy około 200mm odprowadzająca ścieki na lewym brzegu Białej Przemszy ok. 50 metrów poniżej mostu drogowego w Sosnowcu, dzielnica Maczki, ulica Krakowska. Obserwacja ścieku pozwala przypuszczać, że są to nieczystości komunalne – odprowadzane do rzeki zamiast do szamba.(Zdjęcia 16, 17)

4. Rura o średnicy około 500mm odprowadzająca ścieki nieznanego pochodzenia (najprawdopodobniej ścieki komunalne z osiedla Bór) znajdująca się 150m poniżej tamy i ujęcia wodnego dla elektrowni Jaworzno III. Rura wpada do Białej Przemszy od strony osiedla Bór. (Zdjęcie 19).

III. Wnioski

Sposób zbierania informacji na temat zanieczyszczeń, oparty na okazjonalnych wizytach nad brzegami rzek dorzecza Białej Przemszy związanych z rekreacją lub czynnościami nie związanymi stricte z poszukiwaniem źródeł zanieczyszczeń, powoduje niewielką skuteczność w identyfikacji takich źródeł. Tylko w jednym przypadku informacje zebrane na temat źródła zanieczyszczeń jest dostateczne. Należy założyć, że w przyszłych latach, praca poświęcona lokalizacji i weryfikacji źródeł zanieczyszczeń powinna mieć bardziej uporządkowaną i zorganizowaną formę.

Niepokojący jest fakt, że na bardzo krótkim odcinku w okolicach dzielnicy Sosnowca – Maczki zlokalizowane są 3 rury odprowadzające ścieki bezpośrednio do rzeki.

ZDJĘCIA:

Zdjęcie 1

Zdjęcie 2

Zdjęcie 3

Zdjęcie 4

Zdjęcie 5

Zdjęcie 6

Zdjęcie 7

Zdjęcie 8

Zdjęcie 9

Zdjęcie 10

Zdjęcie 11

Zdjęcie 12

Zdjęcie 13

Zdjęcie 14

Zdjęcie 15

Zdjęcie 16

Zdjęcie 17

Zdjęcie 18

Zdjęcie 19